ΔΕΠΥ ΚΑΙ ΕΚΡΗΞΕΙΣ ΘΥΜΟΥ

Η ΔΕΠΥ (Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- Υπερκινητικότητα) είναι μια διαταραχή νευρολογικής προέλευσης, με μεγάλο ποσοστό εμφάνισης (5-7% στον μαθητικό πληθυσμό). Στα κριτήρια της ΔΕΠΥ περιλαμβάνεται η απροσεξία, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα.
Παρόλο που η δυσκολία στη διαχείριση του θυμού δεν περιλαμβάνεται στα κριτήρια της ΔΕΠΥ είναι συχνό φαινόμενο η δυσκολία στη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων. Συγκεκριμένα τα παιδιά με ΔΕΠΥ βιώνουν εντονότερα (μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια) τα αρνητικά τους συναισθήματα (θυμός, απογοήτευση, άγχος, ματαίωση), τα οποία λόγω της έντονης παρορμητικότητάς τους δυσκολεύονται να εκφράσουν με λειτουργικό τρόπο. Αντίκτυπο της παραπάνω συμπεριφοράς είναι οι συχνές εκρήξεις θυμού και η μειωμένη λειτουργικότητα των παιδιών στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.
Τι προκαλεί τις εκρήξεις θυμού;
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συνηθίζουν να είναι πολύ επίμονα και να «απαιτούν» την άμεση κάλυψη των αναγκών τους. Η καθυστέρηση ή η άρνηση ικανοποίησης των επιθυμιών τους οδηγεί συχνά σε αρνητικές αντιδράσεις και εκρήξεις θυμού. Επίσης, συχνά παρεξηγούνται πολύ εύκολα, δεν δέχονται τα αρνητικά σχόλια και τα πειράγματα είτε λόγω μειωμένης αυτοεκτίμησης είτε λόγω αισθημάτων αδικίας που βιώνουν. Συνηθίζουν να απογοητεύονται εύκολα και να ματαιώνονται με τις αποτυχίες. Τέλος, δε διαθέτουν ικανότητα επίλυσης προβλημάτων με αποτέλεσμα να λειτουργούν παρορμητικά και να επιλέγουν παρορμητικά εύκολες αλλά προβληματικές λύσεις για την επίλυση των προβλημάτων τους.
Πως μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί με ΔΕΠΥ να διαχειριστεί το θυμό του;
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται ειδική εκπαίδευση προκειμένου να διδαχθούν τεχνικές επίλυσης προβλημάτων και αναγνώρισης και διαχείρισης των συναισθημάτων και των συμπεριφορών τους.
Πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση και αποδοχή των αρνητικών συναισθημάτων των παιδιών. Παρόλο που δεχόμαστε την ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων δεν επιτρέπουμε τις αρνητικές συμπεριφορές.
Είναι σημαντικό το παιδί να καταφέρει να ελέγξει τις εκρήξεις του και να ρυθμίσει τη συμπεριφορά του. Βασικό στοιχείο σε αυτή τη διαδικασία είναι η παρατήρηση, η αναγνώριση των καταστάσεων που πυροδοτούν τις εκρήξεις θυμού και η αναγνώριση των «σημάτων» που υποδηλώνουν μια επικείμενη έκρηξη. Λίγο πριν το παιδί οδηγηθεί σε έκρηξη μπορούμε να του δώσουμε χρόνο να ηρεμήσει (μένοντας μόνος του και χρησιμοποιώντας τεχνικές διαχείρισης θυμού, δηλώνοντας λεκτικά το θυμό του).
` Όταν το παιδί με ΔΕΠΥ είναι εκτός ελέγχου δεν ωφελεί να γίνει συζήτηση εκείνη τη στιγμή. Είναι απαραίτητο να δώσουμε στο παιδί χρόνο να ηρεμήσει και έπειτα να συζητήσουμε μαζί του, αφού πρώτα βεβαιωθούμε ότι έχουμε κερδίσει την προσοχή του. Δεν είναι βοηθητικό να κάνουμε μεγάλες συζητήσεις, να χρησιμοποιούμε αρνητικές εκφράσεις και δηλώσεις ή να οδηγούμαστε σε βία. Οι μεγάλες συζητήσεις κουράζουν το παιδί και είναι βέβαιο ότι αποσπάται η προσοχή τους κατά τη διάρκειά τους και η βία προάγει την επιθετική συμπεριφορά.

Αλεξίου Βανέσσα
Ψυχολόγος